Bismillahir Rahmanir Rahim. Assalaamu
Alaykum Warahmatullahi Wabarakaatuh. Wadau wapenzi, moja ya
istilahi za kisiasa zilizoingia katika msamiati wa kisiasa baada ya Vita
vya Pili vya Dunia ni mauaji ya kimbari. Matukio yaliyojiri katika Vita
vya Pili vya Dunia yaliifanya jamii ya kimataifa kulipa uzito mkubwa
suala la kupambana na jambo hilo ovu. Ni kutokana na kuzingatia pia
umuhimu wa kujadili suala hilo ndio maana tumeamua kukuandalieni
mfululizo huu wa makala fupi fupi zitakazozungumiwa historia ya istilhi
hiyo na kugusia matukio mbalimbali ya mauaji ya kimbari katika kipindi
hiki chote cha baada ya Vita vya Pili vya Dunia hususan katika miongo
miwili iliyopita.
Mauaji ya kimbari ni ukatili na uhalifu
mbaya zaidi wa kimataifa ambao umekuwa na athari kubwa mbaya na
zisizofidika kwa mwanadamu. Istilahi ya Genocide au Mauaji ya Kimbari
inatokana na maneno mawili ya Kigiriki ya genos kwa maana ya mbari,
kizazi au kundi la watu na caedere lenye maana ya kuangamiza, kufanya
mauaji na kuua watu. Huo ni uhalifu wenye historia ndefu, lakini kwa
hivi sasa imepata sura mpya kwa istilahi hiyo. Tab'an muundo wa mauaji
ya kimbari leo hii unatofautiana na wa miaka mingi ya huko nyuma ya
kabla ya kugundiliwa silaha za mauaji ya umati. Naam, kabla ya
kugundiliwa silaha za mauaji ya umati, mtu mmoja pekee alikuwa hana
uwezo wa kuua maelfu ya watu, bali alihitajia jeshi la watu wengi
kumsaidia katika uhalifu wake wa kutisha. Hivyo katika karne za huko
nyuma, mauaji ya kimbari yalikuwa yakifanywa na idadi kubwa ya watu
dhidi ya watu wengine. Lakini cha kusikitisha ni kuwa, katika miongo ya
hivi karibuni, mauaji ya kimbari yamekuwa yakifanyika kwa jina la watu
wengi dhidi ya watu wa jamii ya wachache.
Vita viwili vya dunia vilitumiwa kama kisingizio na baadhi ya watu kufanya mauaji ya umati kwa kutumia taasubu za kikabila, kitaifa na rangi na kueneza chuki za kupindukia baina ya wanadamu. Ni kwa sababu hiyo ndio maana mwanasheria maarufu wa Poland anayejulikana kwa jina la Raphael Lemkin alitoa pendekezo mwaka 1933 la kuhesabiwa rasmi mauaji ya kimbari kuwa ni uhalifu. Alitoa pendekezo hilo katika mkutano wa tano wa kimataifa uliohusu haki za binadamu uliofanyika mjini Madrid, Uhispania na kupendekeza kitendo cha kuangamiza kizazi, makundi ya kidini au ya kijamii kitangazwe rasmi kuwa ni uhalifu kwa mujibu wa sheria za mataifa yote ya dunia. Baada ya Vita vya Pili vya Dunia na kuasisiwa Umoja wa Mataifa, kulitolewa azimio mwezi Disemba 1946 ambalo lilitangaza kuwa mauaji ya kimbari ni uhalifu, na kwamba dunia iliyostaarabika inachukizwa mno na kitendo hicho. Baada ya kutolewa azimio hilo, Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa, tarehe 9 Disemba mwaka huo huo likatumia azimio hilo kutoa hati maalu
Vita viwili vya dunia vilitumiwa kama kisingizio na baadhi ya watu kufanya mauaji ya umati kwa kutumia taasubu za kikabila, kitaifa na rangi na kueneza chuki za kupindukia baina ya wanadamu. Ni kwa sababu hiyo ndio maana mwanasheria maarufu wa Poland anayejulikana kwa jina la Raphael Lemkin alitoa pendekezo mwaka 1933 la kuhesabiwa rasmi mauaji ya kimbari kuwa ni uhalifu. Alitoa pendekezo hilo katika mkutano wa tano wa kimataifa uliohusu haki za binadamu uliofanyika mjini Madrid, Uhispania na kupendekeza kitendo cha kuangamiza kizazi, makundi ya kidini au ya kijamii kitangazwe rasmi kuwa ni uhalifu kwa mujibu wa sheria za mataifa yote ya dunia. Baada ya Vita vya Pili vya Dunia na kuasisiwa Umoja wa Mataifa, kulitolewa azimio mwezi Disemba 1946 ambalo lilitangaza kuwa mauaji ya kimbari ni uhalifu, na kwamba dunia iliyostaarabika inachukizwa mno na kitendo hicho. Baada ya kutolewa azimio hilo, Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa, tarehe 9 Disemba mwaka huo huo likatumia azimio hilo kutoa hati maalu
Umoja wa Mataifa unazingatia vigezo
kadhaa vikuu katika kuanisha neno genocide yaani mauaji ya kimbari. Kuua
idadi ya watu kutoka kundi moja la watu, kuwadhuru vibaya kimwili na
kiroho watu wa kundi hilo, kuharibu kwa makusudi maisha ya watu wa kundi
hilo kwa ajili ya kuwaangamiza wote au baadhi ya watu wa kundi hilo,
kuweka sheria za kuzuia kuzaana na kuongezeka idadi ya watu wa kundi
hilo na mwishowe kuwahamisha kwa nguvu watoto wa kundi hilo na
kuwapeleka katika kundi jingine la watu ni miongoni mwa vielelezo
vinavyotumiwa na Umoja wa Mataifa kuainisha uangamizaji wa mbari na
kizazi yaani genocide. Hivyo moja ya misingi na vielelezo vikuu vya
uhalifu wa uangamizaji wa kizazi ni kwamba wahanga wa uangamizaji huo
huwa wanatoka katika kundi moja maalumu la watu.
Vile vile miongoni mwa sifa kuu za
uangamizaji wa kizazi ni kwamba hazihusiani tu na kuua watu kwa maelfu,
bali inahusiana na malengo ya watendaji wa jinai hizo, yaani kulilenga
kundi fulani la watu kwa nia ya kuliangamiza. Kuwafanya watu wa kundi
hilo kuwa katika hatari ya kuuawa, kuhukumiwa kidhulma, kuporwa mali
zao, kunyanyaswa, kufukuzwa katika makazi yao ya jadi na hatimaye
kuuliwa kwa halaiki. Historia inaonesha kuwa, makundi ya kitaifa ni
mepesi sana kuwa wahanga wa uhalifu huo. Makundi hayo hasa yale ya
wachache, mara nyingi yanahesabiwa kuwa ni ya watu duni na yanaonekana
ni ya watu baki hata ndani ya jamii na ardhi yao wenyewe. Kwanza watu
hao wanapachikwa majina mabaya na kudaiwa kuwa ni hatari kubwa kwa nchi
yao na hatimaye hufanywa shabaha ya unyanyasaji na ukandamizaji.
Licha ya kwamba baada ya Vita vya Pili
vya Dunia jinai hiyo ilianza kuhesabiwa kuwa ni jinai kubwa zaidi
kimataifa, lakini cha kusikikitisha ni kwamba walimwengu mara nyingi
wameendeleea kushuhudia jinai hiyo ikitokea katika kona mbalimbali za
dunia. Mwishoni mwa muongo wa sabiini, walimwengu walishuhudia mauji ya
kimbari yaliyofanywa na jeshi jekundu huko Cambodia. Walimwengu
walishuhudia pia mauaji ya kimbari yaliyofanywa na Wahutu dhidi ya
Watutsi na dhidi ya Wahutu wenye misimamo ya wastani nchini Rwanda
katika muongo wa 90, mauaji yaliyofanywa na Saddam dhidi ya Wakurdi na
Mashia nchini Iraq katika miongo ya 80 na 90, mauji ya kimbari
yaliyofanywa na utawala wa Kizayuni dhidi ya Wapalestina huko Sabra na
Shatila pamoja na mauaji ya kimbari ya hivi karibuni huko Ghaza, kuuliwa
kwa umati Waislamu wa Bosnia Herzegovina, mauaji ya umati yanayofanywa
na mabudha dhidi ya Waislamu wa kabila la Rohingya huko Myanmar na
mauaji mengineyo. Hiyo ni sehemu ndogo tu ya jinai kubwa zinazofanyika
kwa jina la siasa za mauaji ya kimbari katika maeneo mbalimbali duniani.
Tutaendelea mbele na makala hii katika sehemu ya tatu ambapo tutatupia
jicho nafasi ya jamii ya kimataifa katika suala hilo, Inshaallahmu ya kupiga marufuku na kumwadhibu kila
atakayepatikana na hatia ya kufanya mauaji ya kimbari. Kila taifa
duniani liliwajibishwa kutekeleza vipengee vya hati hiyo kuanzia tarehe
12 Januari 1951. vigezo vinavyotumiwa na Umoja wa Mataifa kubainisha maana ya mauaji ya
kimbari na tutakhitimisha sehemu ya leo ya makala hii kwa kutoa mifano
ya mauaji ya kimbari yaliyotokea ulimwenguni. Karibuni.
0 comments:
Post a Comment